Hayvanların Olmadığı Bir Dünyada Yaşadığımı Düşünemiyorum Bile! – Prof. Dr. Murat Türkeş

30 Temmuz 2024 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren, sokak hayvanlarının, özellikle köpeklerin katlinin önünü açan yasal düzenlemeden sonra (Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun; Kanun No. 7527; Kabul Tarihi 30.7.2024), 4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü için anlamlı bir şey yazmak çok zor aslında. Çünkü insanımızı, kadınları, kız ve erkek çocuklarını hatta bebeklerimizi koruyamadığımız gibi onları da koruyamıyoruz, bundan sonra bu çok daha zora girmiş durumda. Ama onların hakları ve refahı için, her koşulda, yaygın bir deyişle ‘inadına’ yazmalı, anlatmalı ve mücadele etmeliyiz.

Bu yasa çıktıktan sonra Türkiye’nin çeşitli il ve ilçe belediyelerinde gerçekleştirilen hayvan özellikle köpek katliamlarını duyup gördükten sonra (bir saniye bile bakmak istemedim ama yine de ne olduğunu anlamaya çalıştığım için hiç görmek istemediğim halde o insanlık dışı katliamları da görmüş oldum ne yazık ki!), köpeğimiz Maya’dan hemen her gün “Maya kızım sizi koruyamadığımız için senden ve tüm hayvanlardan özür diliyorum” diyerek özür diledim. Anımsadığıma göre, Maya’yı 1 aylık bir bebek iken şehirdeki küçük sanayi çöplüğünden kızım Ayça kurtarmış ve bakmıştı, başka bir ülkede yaşadıkları için 5 yıldır ona ben bakıyorum.

Dünya Hayvanları Koruma Günü‘nün tarihi, Alman editör, yazar ve bir hayvanları koruma aktivisti olan Heinrich Zimmermann’ın (1887 – 1942) Berlin’de ilk kutlamayı düzenlediği 1925 yılına kadar uzanıyor. Aynı zamanda Alman hayvan severler dergisi İnsan ve Köpek’in (Man and Dog) yayıncısı da olan Zimmermann, farkındalığı artırmak ve hayvanların refahını artırmak amacıyla bu etkinliği başlattı. 4 Ekim tarihi aynı zamanda hayvanların koruyucu azizi olan Assisili Aziz Francis’in bayram günü olarak da bilinir. Tüm Katolikler arasında sevilen Aziz Francis, hayvanlarla ve tüm canlılarla olan olağanüstü ilişkisiyle ünlüydü. Aziz Francis aynı zamanda Kutsal Dalai Papa Francis için de seçilen papalık adıdır. Bazı Katolik kiliselerinin, Aziz Francis’in hayvanlar için yaptığı her şeyin onuruna bugünde evcil hayvanlara kutsama teklif ettiği bile söyleniyor.

Bu kapsamda, gerçekte 4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü yalnızca tüm hayvan severlerin onlara şefkat gösterme zamanı değildir, aynı zamanda onların hakları, huzuru, refahı ve sağlığı için mücadele etmenin gerekliliğini vurgulama ve Dünya ölçeğinde ve her ülkede büyük bir ses çıkarma günü olmalıdır.

Hayvanlar, insanların birbirleriyle iletişim kurduğu geleneksel şekilde konuşamazlar. Ancak kendi adlarına konuşamayan hayvanlara hepimizin ses verebileceği bir gündür 4 Ekim! Bugün, 4 Ekim 2024’te Dünya’nın her köşesinde insanlar Dünya Hayvanları Koruma Günü‘nü kutlamak için bir araya geldi. Gezegenin herhangi bir coğrafyasında, hangi ülkeyi ziyaret ederseniz edin, hayvanların bölgenin kültürü, ekosistem ve biyoçeşitliliği üzerinde sürekli ve güçlü bir etkiye sahip olduğunu görürsünüz. Örneğin Afrika savanlarında, aslanlar, çita ve leoparlar, mandalar, su aygırları, timsahlar, çeşitli maymun türleri, goriller, ceylan ve antilop türleri, yaban köpekleri ve sırtlanlar, akbabalar, kartallar, çaylak ve atmacalar; Güney Amerika’nın dağlık ekocoğrafyalarında dağ aslanları (pumalar), lamalar, dev akbabalar; Antarktika ve çevresindeki denizlerde, imparator ve diğer penguen türler, dev albatros kuşları, çeşitli fok ve balina türleri, orkalar, balık, plankton ve kabuklu çeşitliğinin çok zengin olduğu kıyı ve deniz ekosistemleri, vb.

Dünya Hayvanları Koruma Günü zamanla çevre, doğa ve yaşam bilimcilerin, ekolog ve hayvan hakları savunucularının nesli tükenmekte olan türlerle ilgili sorunları (biyoçeşitlilik kaybı ve yok oluş) tartıştığı bir platforma dönüştü. İngiltere merkezli bir yardım kuruluşu olan Naturewatch Vakfı, 2003 yılından başlayarak etkinliğe sponsor oldu ve dünyanın her yerindeki hayvan severlerin katılıp hayvan dostlarımıza destek amacıyla seslerini duyurabilecekleri etkinlik ve eylemler düzenledi.

Dünya Hayvanları Koruma Günü, yalnızca evcilleştirilmiş hayvanlar için değil, vahşi hayvanlar, nesli tükenmekte olan türler, çevresel bozulma ve iklim değişikliği ya da koruma eksikliği nedeniyle nesli tehdit altında olan canlılar için de geçerlidir. Bu yüzden, bugün, yalnızca evimizdeki hayvanları sevmenin değil, aynı zamanda canlı kürenin, biyocoğrafyanın ve ekosistemin ayrılmaz bir parçası olan tüm canlılara değer vermenin ve onlara saygı duymanın bir hatırlatıcısıdır.

Son değil belki ama kısa bir söz: “4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü’nde en öncelikli görev, küresel, ülkesel ve yerel düzeyde, yasalara ve etik kurallarına da dayanarak (ve bunları güçlendirerek) hayvan haklarının korunmasını güvence altına almak ve hayvan refahını artırmak olmalıdır”.

4 Ekim 2024, Çanakkale